با انواع بازی های کارگاه مادر و کودک آشنا شوید
«بازی، زندگی کودک است،» زبانی است که کودک می‌تواند بدون استفاده از واژگان، با آن ارتباط برقرار کند. بازی راهی است برای کودکان تا با دنیای ناشناخته بیرونی آشنا شوند، مسائل را درک کنند و مهارت‌ها و توانمندی‌های خود را توسعه بدهند. این روزها کمتر والدینی را می‌بینیم که مانند گذشته بازی را معادل تلف کردن زمان بدانند و کودکان را از این سرگرمی مفید و آموزنده محروم کنند. بااین‌حال شاید همه ما هنوز به اهمیت بازی کردن برای فرزندان کوچک خود پی نبرده باشیم! در این مقاله همراه ما باشید تا ببینیم بازی چه مزایایی برای رشد کودک دارد و با انواع بازی های کارگاه مادر و کودک آشنا شویم.
بازی چیست؟
به مجموعه فعالیت‌هایی که با تجربه لذت، شادی و هیجان همراه هستند اصطلاحا «بازی» گفته می‌شود. بازی اغلب دو جنبه دارد، بخشی از آن که واضح و قابل مشاهده است سرگرمی و تفریح حین یک بازی است و قسمتی از آن که اغلب آن را نادیده می‌گیریم، جنبه آموزشی و سازندگی آن‌ها است. این فعالیت از جنبه‌های مختلف کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در فضایی آزاد بدون اضطراب به او کمک می‌کند مهارت‌های مورد نیاز خود در زندگی را، آرام آرام بیاموزد. بازی مجموعه‌ای پیچیده از فعالیت‌ها است که می‌تواند حسی، حرکتی، شناختی یا ترکیبی از این سه باشد.
بازی کردن تنها مختص کودکان نیست اما بیشترین اثربخشی بازی در سنین کودکی دیده می‌شود. کودکان به‌واسطه این سرگرمی‌ها، مهارت‌های خود را توسعه می‌دهند و در خلال بازی، آموزش می‌بینند. به همین دلیل طراحی بازی‌های سودمند و متناسب با سن کودک اهمیت دارد و باید زمان مشخصی را در طول روز به بازی با کودک اختصاص داد.
بازی کردن چه مزایایی برای کودک دارد؟
یک کودک 5 ساله را تصور کنید. به نظر شما این موجود بی‌تجربه و کنجکاو چقدر با دنیای بیرون آشنایی دارد؟ تا چه اندازه توانسته‌است در این 5 سال تجربه به دست بیاورد و با محیط پیرامون خود آشنا شود؟ کودکان خصوصا در سال‌های اولیه زندگی، نیازمند آموزش و آگاهی بیشتری هستند. از سوی دیگر به دلیل تجربه ناکافی، نمی‌توانند به‌خوبی ارتباط برقرار کنند یا به درک کاملی از موضوعات برسند. آن‌ها هنوز از لحاظ ذهنی آن‌قدر توانمند نیستند که بتوانند ساعت‌ها آموزش خشک را تحمل کنند. بازی با در نظر گرفتن تمام محدودیت‌های کودکی، مهارت‌های کودک را توسعه می‌دهد و به آموزش او می‌پردازد. مزایای بازی کردن برای کودکان را می‌توانیم در چهار مورد زیر خلاصه کنیم:
1. نقش بازی در رشد شناختی کودک
تحقیقات نشان داده‌است که بازی نقش پررنگی در رشد شناختی کودکان دارد. این فعالیت‌ها کنترل توجه، انعطاف‌پذیری شناختی و بازدهی مغز را افزایش می‌دهند و کنترل اجرایی کودک را ارتقا می‌بخشند. بازی به‌طور مستقیم با رشد شناختی کودکان همراه است. پیاژه، روانشناسی که تحقیقات بسیاری در زمینه نقش بازی در رشد کودکان انجام داده‌است، تاکید می‌کند کودکان با تعامل فعالانه با محیط و کند و کاو آن می‌توانند مهارت‌های شناختی خود را توسعه بدهند و چنین فعالیت‌هایی به‌طور خاص از طریق بازی انجام می‌شوند. توجه، تمرکز، یادگیری، حافظه، خلاقیت، مهارت حل مسئله و توانایی تصمیم‌گیری همگی از مهارت‌های شناختی هستند که در طول بازی پرورش پیدا می‌کنند.
2. توسعه مهارت‌های اجتماعی از طریق بازی
کودکی که تا به امروز در محیط خانه حضور داشته است و اغلب روابط او محدود به بزرگسالان بوده‌است، اکنون با قرار گرفتن در گروه هم‌سالان و بازی کردن با آن‌ها مهارت‌های اجتماعی خود را توسعه می‌دهد. او یاد می‌گیرد چطور با دیگران روبرو شود، از حقوق خود دفاع کند، به هم‌دلی با دیگران دست پیدا کند و داشته‌های خود را با دوستانش شریک شود. بازی به کودک هم‌کاری، تعامل و تاب‌آوری را آموزش می‌دهد. کودکان تاب‌آور در بزرگسالی موفق‌تر از هم‌سالان خود عمل می‌کنند زیرا یاد گرفته‌اند برای خواسته‌های خود تلاش کنند و بعد از هر شکستی دوباره روی پای خود بایستند.
یکی از مهم‌ترین فواید بازی گروهی برای کودکان توسعه مهارت‌های اجتماعی است. کودک در بازی یاد می‌گیرد هنگام شکست صبوری به خرج دهد و زمانی‌که پیروز شد فروتن و متواضع باشد. همچنین می‌آموزد چطور با دیگران رفتاری محبت‌آمیز داشته باشد. قانونمندی و رعایت اصول تعیین‌شده یکی دیگر از مهارت‌های اجتماعی است که کودک در بازی آن‌ها را می‌آموزد. این فعالیت‌ها ابعاد اجتماعی کودک را پیش از ورود به مدرسه توسعه می‌دهند و مسیر رشد و پیشرفت او در مقاطع بعدی زندگی را هموار می‌کنند.
3. اهمیت بازی‌ها در بهزیستی عاطفی کودک
علاوه بر موارد بالا، بازی‌ها از جهت روانی نیز به بهزیستی کودک کمک می‌کنند. در این فعالیت‌ها کودک عزت نفس و اعتماد به نفس خود را توسعه می‌دهد. بر اساس تحقیقات یونیسف، کودکانی که بازی می‌کنند کمتر به اختلالات خلقی، پرخاشگری، مشکلات خواب، افسردگی و اضطراب دچار می‌شوند. روانشناسان دریافته‌اند که بازی به اندازه آموزش برای رشد کودکان حیاتی است. کودک در حین این فعالیت‌ها تنظیم هیجانی و انعطاف پذیری را می‌آموزد که هر دو مورد تاثیر مستقیم بر سلامت روانی کودک دارند.
4. اثربخشی بازی در فرایند آموزش
مطالعات مختلف نشان داده‌اند که بازی‌ها ابزاری کارآمد برای آموزش کودکان هستند. بازی را می‌توان برای آموزش طیف وسیعی از مهارت‌ها و علوم به کار برد. به کمک این فعالیت، کودک یادگیری ماندگارتر و باکیفیت‌تری را تجربه خواهد کرد و اضطراب کمتری به او تحمیل خواهد شد. ریاضیات، علوم و زبان با بازی قابل آموزش هستند. همچنین مهارت‌های اجتماعی و تنظیم هیجانی طی این فعالیت تقویت می‌شود. حواس شناختی کودک در بازی گسترش پیدا می‌کند و هم‌دلی و هم‌کاری به او آموخته می‌شود. بنابراین بازی‌ها ابزاری موثر و کارآمد برای یادگیری و آموزش کودکان هستند.
انواع بازی کارگاه مادر و کودک
تا این لحظه به اهمیت بازی در رشد و توسعه کودک پرداختیم و بررسی کردیم که بازی در مراحل رشدی کودک تاثیر قابل توجهی دارد. اما آیا هر نوعی از بازی برای هر کودکی مناسب است؟ قطعا خیر! بازی باید متناسب با شرایط کودک، سن و سال و نیازهای او باشد و این یکی از چندین فواید خانه بازی برای کودکان است.
بازی‌های پیچیده و سخت ممکن است برای یک کودک 3 یا 4 ساله با ناکامی و دل‌زدگی همراه باشند. بنابراین طراحی بازی‌هایی متناسب با سن کودک و حضور تسهیل‌گر برای راهنمایی و همراهی او در حین بازی اهمیت دارد. در کارگاه بازی کودک به این موضوع اهمیت داده می‌شود و بازی‌ها متناسب با شرایط کودک طراحی می‌شوند. در این بخش از مقاله به بازی های کارگاه مادر و کودک می‌پردازیم و انواع آن را بررسی می‌کنیم.
بازی های کارگاه مادر و کودک برای کودکان زیر یک سال
کودکان تا یک سالگی مهارت‌های متنوعی را در خود پرورش می‌دهند. آن‌ها یاد می‌گیرند با محیط پیرامون خود ارتباط برقرار کنند، اعضای خانواده را از غریبه‌ها تشخیص بدهند و با لمس کردن، اشیا را شناسایی کنند. کودکان در این سن به آرامی کارایی ابزار و اشیا را یاد می‌گیرند و می‌آموزند چطور از آن‌ها استفاده کنند. بنابراین بهترین بازی‌ها برای کودک زیر یک سال، بازی‌هایی هستند که بر تحریک حواس 5گانه و توسعه مهارت‌های اجتماعی و شناختی آن‌ها تمرکز کند.
در کارگاه مادر و کودک برای کودکان در این محدوده سنی از بازی های حسی و بازی های لمسی استفاده می‌شود. طی این بازی‌ها کودک حواس خود را به کار می‌گیرد و سعی می‌کند دنیای پیرامون خود را با لمس کردن کشف کند. استفاده از آب، خمیر بازی یا اسباب‌بازی‌های درشت با حضور مربی یا مراقب می‌تواند به این تلاش کودک کمک کند.
بازی مناسب برای کودکان یک تا دو سال
در سنین 1 تا 2 سالگی کودک به تدریج اشکال را از یکدیگر تشخیص می‌دهد و دید جزئی‌نگر و دقیق‌تری پیدا می‌کند. آشنایی با موسیقی و ریتم در این سن می‌تواند قابلیت‌های مغز کودک را افزایش دهد و به هماهنگی حرکتی-شناختی او کمک کند. کارگاه مادر و کودک فضای باز به کودک فرصت تجربه محیط آزاد را در کنار مراقب و تسهیل‌گر می‌دهد. در کارگاه مادر و کودک برای سنین 1 تا 2 سال بازی های زیر طراحی شده‌اند:
- بازی های رشدی و شناختی
- بازی های ریتمیک
- بازی و ورزش
- مسی پلی (به انگلیسی: Messy Play)
- ریتم و حرکت
بازی های خلاقانه کارگاه برای کودکان دو تا سه سال
نقش بازی در رشد خلاقیت کودکان انکارناپذیر است. به نظر می‌رسد دو تا سه سالگی سنی است که کودک در آن خلاقیت خود را پرورش می‌دهد. از سوی دیگر کودک مهارت‌های حرکتی خود را در این سن توسعه می‌دهد. بنابراین بازی‌های طراحی شده باید علاوه بر مهارت‌های اجتماعی، شناختی و حسی، به تقویت خلاقیت و افزایش تحرک کودک نیز بپردازند. اهمیت بازی و ورزش کودکان در این سن بیشتر مشهود است. انواع بازی‌های کارگاه مادر و کودک برای سن دو تا سه سال:
- بازی های شناختی
- بازی های گروهی
- انواع بازی های خلاقانه
- بازی های مهارتی و حرکتی
- فعالیت‌های گروهی
- بازی های ساختنی (مانند لگو)
- بازی هایی برای بهبود تمرکز
- انواع بازی های لمسی و حسی
- بازی های هیجانی و متمرکز بر مدیریت هیجان‌ها
- مسی پلی
انواع بازی های کارگاه مادر و کودک برای کودکان سه تا چهار سال
بازی‌های سن 3 تا 4 سالگی متمرکز بر زبان و کلمات، مهارت‌های اجتماعی، تحرک، تمرکز و توجه است. به‌طور کلی بازی برای کودکان ۳تا۶سال پیچیده‌تر از کودکان کمتر از سه سال است و این پیچیدگی و چالش به رشد مغزی و ذهنی کمک می‌کند. کودک در این سنین سوالات زیادی می‌پرسد و کنجکاوی بالایی از خود نشان می‌دهد. پاسخ صبورانه والدین روحیه جستجوگری کودک را تقویت می‌کند. انواع بازی های کارگاه مادر و کودک برای سنین سه تا چهار سالگی:
- بازی های حرکتی و تمرکزی
- انواع بازی های هماهنگی
- بازی هایی برای رشد و پرورش خلاقیت
- انواع بازی های گروهی و جمعی
- بازی های توجه و تمرکز
- فعالیت‌های ریتمیک و حرکتی
- بازی های حسی و لمسی
- مسی پلی
سخنی با شما
در این مقاله به نقش بازی در رشد کودکان پرداختیم و بررسی کردیم که چطور کودکان جنبه‌های مختلف شناختی، حسی-حرکتی و اجتماعی خود را در بازی توسعه می‌دهند. همچنین از منظر علمی تاثیر بازی در توسعه و پیشرفت کودک را مرور کردیم. در انتهای این مقاله دوباره اشاره می‌کنیم که بازی کردن برای کودکان یک فعالیت بیهوده نیست. آن‌ها به توسعه مهارت‌های خود در محیطی شاد و بدون اضطراب نیاز دارند. این هدف در حضور روانشناسان و تسهیل‌گران با بازی‌ها و فعالیت‌های متناسب با سن کودک به‌خوبی امکان‌پذیر است.
جهت ثبت نام و کسب اطلاعات بیشتر با مشاوران ما در تماس باشید:
۰۲۱۴۴۱۵۶۹۵۵
۰۹۱۹۶۵۳۰۴۶۰
ما را در اینستاگرام دنبال کنید:
