روند رشد عاطفی و اجتماعی کودکان زیر چهار سال
پنج سال اول زندگی کودک دوره مهمی در تمام جنبههای رشدی کودک (حرکتی، ارتباطی و زبانی، شناختی و اجتماعی و عاطفی) است. رشد عواطف در ارتباط با رشد عصبی، شناختی و رفتاری رخ میدهد و در یک زمینه اجتماعی و فرهنگی خاص ظاهر میشود. رشد اجتماعی و عاطفی در کودکان به این معنا است که چه احساسی دارند و در هنگام تعامل با گروه همسالان چه درکی از رفتار خود دارند.
کودکان خردسال در چند سال اول زندگی خود مهارت های اجتماعی و عاطفی مانند تنظیم احساسات، به اشتراک گذاشتن با دیگران و پیروی از دستورالعمل ها را به دست می آورند. این مهارتها پایه و اساس رشد شناختی است. رشد اجتماعی و عاطفی سالم در محیطی غنی و با الگوی فرزندپروری مناسب به وجود می آید. محیطی که کودک در آن پرورش می یابد یکی از مهمترین مولفه ها در رشد همه جانبه کودک است.
مراحل رشد عاطفی و اجتماعی از تولد تا پنج سالگی
1.سه ماه اول:
نوزاد احساسات را با گریه یا لبخند نشان می دهد و نسبت به نوازش کردن واکنش آرام شدن دارد. نسبت به صداهای آشنا واکنش می دهد.
2.سه تا شش ماهگی:
کودک با تکان دادن دست ها و پاها هیجان را نشان می دهد و از بازی کردن با افراد جدید و تقلید حرکات صورت لذت می برد.
3.شش تا نه ماهگی:
کودک چهره های آشنا را می شناسد و افراد غریبه را تشخیص می دهد. از بازی با دیگران، به ویژه خانواده لذت می برد.دوست دارد به خود در آینه نگاه کند. به احساسات دیگران پاسخ می دهد و اغلب خوشحال به نظر میرسد و برای بیان شادی یا ناراحتی صداهایی تولید می کند.
4.نه تا دوازده ماهگی:
احساسات را با لبخند زدن، گریه کردن و اشاره نشان میدهد. اسباب بازیهای خاصی را ترجیح میدهد. کودک عدم حضور پدر و مادر خود را احساس میکند. زمانی که کودک را صدا میزنیم، به نام خود واکنش نشان میدهد.
5.دوازده ماهگی تا هجده ماهگی:
- صداها، حرکات یا اعمال را برای جلب توجه والدین تقلید می کند
- کودک عدم حضور پدر و مادر خود را احساس می کند.
- به بازی های ریتمیک علاقه مند است.
- رشد عاطفی در هجده ماهگی تا دو سالگی
- به بازی کردن با گروه همسالان علاقه مند است
- رفتارهای گروه همسالان را تقلید می کند
- محیط اطراف را از طریق جست و جو کشف می کند
- احساسات خود را مانند عصبانیت، ترس، محبت نشان می دهد.
6.رشد عاطفی و اجتماعی در دو سالگی:
- کودک در کنار کودکان دیگر بازی می کند و زمانی که با سایر کودکان است هیجان زده می شود.
- از دیگران به خصوص بزرگسالان و کودکان بزرگتر تقلید می کند.
- استقلال را بیشتر و بیشتر نشان می دهد.
- خودمحوری و لجبازی دارد.
7.رشد عاطفی و اجتماعی در سه سالگی:
- نگرانی و محبت خود را به دیگران نشان می دهد.
- رفتارهای گروه همسالان را تقلید می کند.
- در بازی ها قوانین را رعایت می کند، به راحتی از والدین جدا می شود.
- طیف وسیعی از احساسات را نشان می دهد./از کارهای روزمره لذت می برد و ممکن است با یک تغییر اساسی ناراحت شود.
- خودش لباس می پوشد و در می آورد./از مشارکت در کارهای منزل لذت می برد
- نیازهای توالت را به صورت شفاهی بیان می کند و ممکن است در طول روز به توالت آموزش داده شود.
8.رشد عاطفی و اجتماعی درچهار سالگی:
- با کودکان دیگر به صورت مشارکتی بازی می کند.
- برای حل اختلافات مذاکره می کند.
- بازی با کودکان دیگر را به تنهایی ترجیح می دهد.
- از انجام کارهای جدید لذت می برد.
- در این گروه سنی خلاقیت کودک در بالاترین سطح خود قرار دارد.
رشد عاطفی تأثیرات بسیار گستردهای بر روی زندگی کودکان در طول دوران بزرگسالی و حتی بعد از آن خواهد داشت. بنابراین، ایجاد محیطهای حمایتی و پرورشی مناسب برای رشد عاطفی و اجتماعی کودکان از اهمیت بسیاری برخوردار است. با شرکت در کارگاه مادر و کودک میتوانید پیوند عاطفی خود با کودکتان را تقویت کنید و تأثیر مثبتی بر رشد عاطفی کودکتان داشته باشید.