شایع‌ترین بیماری‌های نوزادان

شایع‌ترین بیماری‌های نوزادان به بیماری‌ها و مشکلاتی اشاره دارد که بیشترین میزان وقوع را در بین نوزادان (افراد زیر یک سال) دارند. این بیماری‌ها می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی باشند، از جمله عفونت‌ها، مشکلات ژنتیکی، تغییرات طبیعی در بدن نوزاد، و یا شرایط محیطی. نوزادان به دلیل سیستم ایمنی ضعیف و عدم تکامل کامل اندام‌ها، در معرض ابتلا به انواع بیماری‌ها قرار دارند. برخی از این بیماری‌ها شایع‌تر از بقیه هستند و آگاهی از آن‌ها می‌تواند به والدین در تشخیص زودهنگام و درمان مناسب کمک کند.

در صورتی که شایع‌ترین بیماری‌های نوزادان به موقع و به شکلی صحیح درمان نشوند، در مراحل رشد نوزاد اختلالاتی ایجاد خواهند کرد. کودکی به عنوان دورانی بسیار حساس و مهم شناخته می‌شود. در این دوران که با حساسیت بالایی نیز همراه است، نوزادان ممکن است به بیماری‌های مختلفی دچار شوند. در این مقاله به شایع‌ترین بیماری‌های نوزادان اشاره می‌کنیم:

زردی یا یرقان

زردی یا یرقان (Jaundice) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های نوزادان است که به‌ علت افزایش سطح بیلی‌روبین در خون ایجاد می‌شود. بیلی‌روبین یک رنگدانه زرد است که به‌ طور طبیعی در فرآیند تجزیه گلبول‌های قرمز خون تولید می‌شود. در نوزادان، به‌ویژه در روزهای اول بعد از تولد، زردی به میزان بالاتری مشاهده می‌شود.

علل زردی نوزادی

زردی فیزیولوژیک: این نوع زردی طبیعی است و معمولاً در نوزادان سالم و در روزهای ۲ تا ۳ بعد از تولد بروز می‌یابد. معمولاً ظرف ۱ تا ۲ هفته برطرف می‌شود.

زردی پاتولوژیک: این نوع زردی ناشی از عوامل مختلفی مانند عدم تطابق گروه خونی مادر و نوزاد، عفونت‌ها، مشکلات کبدی، یا بیماری‌های متابولیکی است. در این موارد، سطح بیلی‌روبین ممکن است به طور خطرناکی بالا برود.

زردی ناشی از شیر مادر: برخی نوزادان ممکن است در طی تغذیه با شیر مادر دچار زردی شوند، که معمولاً در هفته‌های دوم و سوم بعد از تولد ظهور می‌یابد.

علائم زردی نوزادان

• زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها
• تغییر رنگ ادرار به رنگ تیره‌تر
• رنگ پودری و مدفوع‌های روشن

درمان زردی نوزادان

نظارت و مراقبت: در بسیاری از موارد، زردی نیاز به درمان خاصی ندارد و خود به خود بهبود می‌یابد.

فتوتراپی: در موارد شدید، نور درمانی (فتوتراپی) انجام می‌شود. این روش شامل قرار دادن نوزاد زیر نور مخصوصی است که به تجزیه بیلی‌روبین کمک می‌کند.

تغذیه مناسب: تغذیه منظم نوزاد با شیر مادر یا فرمول شیر به دفع بهتر بیلی‌روبین کمک می‌کند.

عوارض زردی یا عرقان نورادان

اگر زردی به موقع شناسایی و درمان نشود، می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند کِرنیکتروس (آسیب مغزی ناشی از تجمع بیلی‌روبین) شود که می‌تواند عوارض بلندمدتی برای نوزاد به همراه داشته باشد.

نتیجه می‌گیریم که زردی نوزادی عموماً وضعیت قابل پیش‌بینی و معمولی است، اما والدین باید هرگونه علامت غیرعادی را جدی بگیرند و در صورت مشاهده زردی شدید یا علائم نگران‌کننده، به پزشک مراجعه کنند. مراقبت و نظارت به‌موقع به جلوگیری از عوارض جدی کمک می‌کند.

کولیک (دل‌پیچه)

یکی دیگر از شایع‌ترین بیماری‌های نوزادان کولیک (دل‌پیچه) است. کولیک (دل‌پیچه) در نوزادان به وضعیتی اطلاق می‌شود که نوزادان به طور مکرر و بدون هیچ دلیل خاصی به گریه و بی‌قراری می‌افتند. این حالت معمولاً در نوزادان سالم و در اوایل زندگی آن‌ها (معمولاً در ۳ تا ۶ ماهگی) بروز می‌کند.

علائم کولیک (دل‌پیچه) در نوزادان

گریه مکرر: نوزاد ممکن است به طور غیرقابل کنترل و برای مدت طولانی گریه کند، به ویژه در ساعات مشخصی از روز (معمولاً بعدازظهر یا شب).

نشانه‌های بی‌راحتی: نوزاد ممکن است هنگام گریه پاهایش را به سمت شکم جمع کند یا چهره‌اش قرمز شود.

تغییر در الگوهای خواب: نوزادان مبتلا به کولیک ممکن است خواب کم‌تری داشته باشند و به راحتی بیدار شوند.

علت‌های بیماری دل‌پیچه در نوزادان

عوامل دقیق بروز کولیک هنوز به‌طور کامل مشخص نشده‌اند، اما برخی از عوامل ممکن شامل:

مشکلات گوارشی مانند نفخ یا درد شکم، حساسیت به برخی غذاها در رژیم غذایی مادر (در نوزادانی که شیر مادر می‌خورند)، استرس یا تحریک بیش از حد در محیط.

درمان بیماری دل‌پیچه در نوزادان

• تغذیه منظم: ارائه تغذیه منظم و نشستن به آرامی بر روی نوزاد هنگام شیر خوردن.
• تکنیک‌های آرامش: استفاده از حرکات آرام، مثل تکان دادن آرام نوزاد و استفاده از صداهای ملایم (مانند صدای سفید).
• مشورت با پزشک: در صورتی که نوزاد به شدت بی‌قرار است یا علائم دیگری دارد، مشاوره پزشکی برای بررسی علت‌های دیگر ضروری است.

عفونت‌های تنفسی

اسهال و استفراغ در نوزادان به وضعیت‌هایی اطلاق می‌شود که در آن نوزاد به‌طور غیرعادی و مکرر مدفوع آبکی دارد (اسهال) و مایعات از معده‌اش به‌صورت استفراغ خارج می‌شوند (استفراغ). این وضعیت‌ها می‌توانند ناشی از علل مختلفی باشند و باید با دقت مورد ارزیابی قرار گیرند، زیرا نوزادان به سرعت دچار کم آبی (دهیدراتاسیون) می‌شوند که می‌تواند خطرناک باشد.

علائم اسهال و استفراغ

• اسهال: مدفوع آبکی و افزایش دفعات دفع.
• استفراغ: خروج مایع از معده، که ممکن است با شدت و دفعات متفاوت باشد.
• کم‌آبی: علائمی مانند خشکی دهان، کاهش ادرار، خواب‌آلودگی یا بی‌حالی.

درمان اسهال و استفراغ در نوزادان

جلوگیری از کم‌آبی: مهم‌ترین نکته حفظ هیدراتاسیون نوزاد است. می‌توانید از محلول‌های الکترولیتی مخصوص نوزادان استفاده کنید.

تغذیه: در برخی موارد، ممکن است پزشک توصیه کند تا به تدریج به نوزاد غذاهای نرم و معمولی معرفی کنید.

دارو: در موارد شدید، پزشک ممکن است داروهای خاصی مانند ضد تهوع تجویز کند.

عفونت گوش

از شایع‌ترین بیماری‌های نوزادان عفونت گوش می‌باشد. عفونت گوش یکی از مشکلات رایج در کودکان و نوزادان است که می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. این عفونت‌ها معمولاً در گوش میانی (اوستاکی) و به دنبال عفونت‌های تنفسی یا آلرژی‌ها ایجاد می‌شوند.

انواع عفونت گوش

عفونت گوش میانی (Otitis media): این نوع عفونت شایع‌ترین نوع عفونت گوش در نوزادان و کودکان است که معمولاً به دنبال سرماخوردگی یا عفونت‌های تنفسی فوقانی رخ می‌دهد.

عفونت گوش خارجی (Otitis externa): این نوع عفونت، که به نام “گوش شناگر” نیز شناخته می‌شود، به عفونت در کانال گوش خارجی اطلاق می‌شود و معمولاً ناشی از ورود آب آلوده به گوش است.

علل‌های عفونت گوش در نوزادان

عفونت‌های ویروسی: شایع‌ترین علت عفونت گوش میانی، عفونت‌های ویروسی نظیر سرماخوردگی است.

باکتری‌ها: در برخی موارد، باکتری‌ها نیز می‌توانند در عفونت گوش میانی نقش داشته باشند.

آلرژی و التهاب: می‌تواند به التهاب و انسداد در لوله اوستاکی منجر شود.

علائم عفونت گوش در نوزادان

• درد گوش: یکی از شایع‌ترین و ابتدایی‌ترین علائم.
• تب: معمولاً درجه‌ی خفیف یا متوسط.
• خشم و بی‌قراری: نوزادان ممکن است بیشتر از قبل بی‌قرار شوند.
• خروج مایع: در برخی موارد، ممکن است از گوش مایعی خارج شود.
• کاهش شنوایی: برخی کودکان ممکن است با مشکلات شنوایی مواجه شوند.

درمان عفونت‌ گوش

مراقبت خانگی: استفاده از داروهای ضد درد (مثل استامینوفن) برای کاهش درد و تب.

کنترل عفونت: در صورت بروز عفونت باکتریایی، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند.

شایع‌ترین بیماری‌های نوزادان: تب

تب در نوزادان یکی از شایع‌ترین بیماری‌های نوزادان است که می‌تواند نشانه‌ای از وجود عفونت یا بیماری باشد. تب به‌طور کلی به عنوان افزایش دمای بدن بیش از حد نرمال تعریف می‌شود و در نوزادان، دمای طبیعی بدن معمولاً بین ۳۶.۱ تا ۳۷.۲ درجه سلسیوس است.

علل‌های تب در نوزادان

عفونت‌ها: عفونت‌های ویروسی و باکتریایی شایع‌ترین دلیل تب در نوزادان‌اند، مانند سرماخوردگی، عفونت‌های گوش، عفونت‌های ادراری و عفونت‌های تنفسی.

واکسیناسیون: تب ممکن است پس از دریافت واکسن‌ها نیز آغاز شود، که معمولاً عادی است.

املاح و گرما: قرار گرفتن در محیط‌های خیلی گرم یا پوشیدن لباس‌های سنگین می‌تواند باعث افزایش دما شود.

علائم تب

افزایش دما: دمای بدن بالای ۳۷.۲ درجه سلسیوس.

دیگر علائم: ممکن است شامل بی‌قراری، خواب‌آلودگی، کاهش اشتها، گریه بیشتر بدون علت، یا ناراحتی در هنگام لمس باشد.

علامت‌گذاری: در صورت وجود عفونت می‌توانید نشانه‌هایی مانند سرفه، آبریزش بینی، یا اسهال را مشاهده کنید.

درمان تب در دوران نوزادی

استراحت و مایعات: اطمینان حاصل کنید که نوزاد به‌خوبی استراحت کند و مایعات کافی دریافت کند تا دچار کم‌آبی نشود.

داروهای ضدتب: در صورت بروز تب بالا (بیش از ۳۸.۵ درجه سلسیوس)، مشورت با پزشک برای تجویز داروهای ضد درد و تب مانند استامینوفن یا ایبوپروفن (برای نوزادان بالای ۶ ماه) می‌تواند مفید باشد.

کنترل دما: می‌توانید با استفاده از کمپرس‌های گرم و سرد از افزایش دما جلوگیری کنید، اما از استفاده از یخ یا سرمای شدید خودداری کنید.

درمان تب در نوزادان

نظارت بر دما: بهتر است دمای نوزاد را به طور منظم با دماسنج دیجیتال اندازه‌گیری کنید. مدفوع دما در نوزادان زیر ۳ ماه و بالای ۳ ماه ممکن است متفاوت باشد.

مراقبت از نوزاد: نوزاد را در محیطی آرام و راحت قرار دهید و اطمینان حاصل کنید که او به اندازه کافی استراحت می‌کند. همچنین اطمینان حاصل کنید که نوزاد به اندازه کافی مایعات می‌نوشد تا از کم‌آبی جلوگیری شود. اگر نوزاد شما شیرخوار است، باید به او شیر مادر یا شیر خشک بدهید.

کاهش دما: برای نوزادان بالای ۲ ماه می‌توانید از استامینوفن (Tylenol) استفاده کنید. دوز دارو باید بر اساس وزن نوزاد محاسبه شود و باید حتماً با پزشک مشورت کنید. ایبوپروفن (Advil) نیز برای نوزادان بالای ۶ ماه می‌تواند تجویز شود، اما باید زیر نظر پزشک باشد. همچنین برای کاهش دما از کمپرس ولرم بر روی پیشانی و بدن استفاده کنید.

نکته: اگر دمای بدن نوزاد بالای ۳۸ درجه سلسیوس باشد، به پزشک مراجعه کنید.