مراحل رشد کودک 2 تا 3 سال - کارگاه مادر و کودک _ برگزارکننده کارگاه های مادر و کودک

وقتی کودک شما به 2 سالگی می‌رسد، هر ماه متوجه تغییرات بزرگی در او می‌شوید. کودک شما به محض این که شروع به گشتن در محیط می‌کند، استقلالش را تقویت می‌کند و علاقه‌ی زیادی به انجام کارها بدون کمک شما نشان می‌دهد. در این مقاله به مراحل رشد کودک 2 تا 3 سال خواهیم پرداخت.

تخیل در کودک 2 ساله شروع به فعال شدن می‌کند. وقتی کودک شروع به درک جهان می‌کند، بازی برایش هدفی دارد، این هدف ارتباط و درک است.

کودک 2 ساله شما علاقه دارد مهارت‌های حرکتی، خلاقیت، رشد اجتماعی و استقلال خود را به نمایش بگذارد. کودک شما بین 2 تا 3 سالگی گام‌های مهمی در جهت رشد خود برمی‌دارد. شما به عنوان والدین کودک می‌توانید انتظارات این تغییرات را داشته باشید:

مراحل رشد شناختی و زبانی کودک 2 ساله

در 2 سالگی تغییرات بزرگی از نظر شناختی و زبانی برای کودک اتفاق می‌افتد. مهم‌ترین این تغییرات مواردی است که در ادامه بیان می‌کنیم:

تخیل و بازی‌های تقلیدی

در حدود 2 سالگی کودک نوپا بازی‌های تخیلی خلق می‌کند و فعالیت‌های مختلف را با ترتیب‌های پیچیده‌تری انجام می‌دهد و صرفا از یک بازی و فعالیت سراغ فعالیت دیگر نمی‌رود. ذهن آن‌ها ارتباطات بیشتری خلق می‌کند و شروع به درک روابط بین اشیا و ایده‌های مختلف می‌کند.

کودک در این دوران به صورت طبیعی شما را به مشارکت در بازی‌هایش دعوت می‌کند و از این طریق می‌خواهد به جهان او بپیوندید. نوپای شما از بازی‌های تقلیدی مثل غذا پختن با لوازم آشپزخانه اسباب بازی یا جارو کردن زمین با جارو برقی اسباب بازی یا استفاده از اسباب بازی‌های وسایل دکتر لذت می‌می‌برد.

کودک شما در این سن ممکن است از تکرار چند باره‌ی کارها لذت ببرد، مثلا کوبیدن روی یک سازه‌ی برجی. تکرار یک رفتار ثابت به کودک شما کمک می‌کند بیاموزد، هر چند که ممکن است شما دوست داشته باشید کودک سریع‌تر این مرحله را رد کند. به یاد داشته باشید وظیفه‌ی شما این است که فرصت‌های مختلفی برای کشف و شهود برای کودک فراهم کنید.

ارتباط بهتر

با وجود این که کودکان مراحل رشد را دقیقا در یک زمان خاص تجربه نمی‌کنند اما معمولا کودکان در دومین سال از تولدشان می‌توانند حداقل 50 کلمه بیان کنند. تا قبل از تولد سه سالگی، بیشتر کودکان می‌توانند جملات سه کلمه‌ای بسازند.

همچنین کودک نوپای شما می‌تواند درخواست‌های دو مرحله‌ای را اجرا کند، درخواست‌هایی مثل «لطفا اسباب بازی‌ت رو بردار و بده به من.» همچنین می‌توانند جملات آشنای کتاب‌ها را موقع خواندن دوباره‌ی آن تکمیل کنند.

تقویت مهارت‌های حل مسئله و تفکر

مغز کودک شما در این سن به سرعت رشد می‌کند. برخی از توانایی‌های جدید و جالب آن‌ها شامل موارد زیر است:

مرتب کردن اشکال و رنگ‌ها
پیدا کردن چیزهایی که زیر چند لایه پنهان شده است
ساختمان سازی با 4 بلوک / قطعه یا بیشتر
تقویت دست غالب

در این سن کودکان عمدتا از طریق حواس، حرکت و آزمون و خطا یاد می‌گیرند. آن‌ها یاد می‌گیرند چطور ایده‌هایی که در ذهن دارند را در جهان واقعی پیاده کنند. به همین خاطر صحبت کردن راجع به ایده‌ها و نظرات برای آن‌ها بسیار مهم است. این کار به آن‌ها کمک می‌کند اطلاعات را پردازش کنند و در عین حال به آن‌ها نشان می‌دهد که به تفکرات آن‌ها احترام می‌گذارید.

چک لیست شناختی و زبانی

استفاده از جملات دو کلمه‌ای مثل «من می‌رم!»
تکرار کلماتی که در مکالمه شنیده‌اند
پیدا کردن اشیایی که پنهان کرده‌اید
اشاره به اشیا یا تصاویر وقتی نام آن را می‌گویید

مراحل رشد جسمی و فیزیکی کودک 2 تا 3 سال

بیشتر کودکان 2 ساله کنترل بهتری روی حرکت دست و انگشتانشان دارند، این مسئله نقطه عطف مهمی در مراحل رشد جسمی کودک است.

تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف

کودکان 2 ساله مهارت‌های حرکتی ظریف خود را می‌سازند و این به دلیل کنترل بیشتر روی دست و انگشت است.. کودکان در این سن می‌توانند 4 قطعه بلوک را به هم بچسبانند و اشکال دایره و مربغ را داخل سوراخ‌های خود بگذارند.

در این سن مهارت‌های هنری نوپای شما به طرز چشم گیری افزایش پیدا می‌کند. کودک در این سن به جای خط خطی کردن، نقاشی‌های منسجم‌تر که شامل دایره، خط‌های افقی، عمودی، مورب یا منحنی است می‌کشد.

دویدن، پریدن و بالا رفتن

در 2 سالگی عضلات کودک شما شروع به رشد می‌کند و این یعنی مهارت‌های بالا رفتن و دویدن شما تقویت می‌شود. بیشتر کودکان 2 ساله می‌توانند از مبل بالا بروند و در مسافت‌های کوتاهی بدوند. کودک شما شروع به راه رفتن مانند بزرگسالان می‌کند و بدون این که بیفتد قدم برمی‌دارند. همچنین کودک می‌تواند با کمی کمک از پله‌ها بالا و پایین برود.

پرتاب کردن و گرفتن توپ

کودک نوپا در 2 سالگی می‌تواند توپ را پرت کند و سعی کند آن را با دو دست بگیرد. آن‌ها همیشه در این کار موفق نیستند اما شروع به درک مفهوم این قضیه می‌کنند. کودک شما همچنین می‌آموزد چطور توپ را شوت کند بنابراین هر چه زمان بیشتری را بیرون از خانه سپری کنید، آن‌ها راحت‌تر این مهارت‌های جدید را ارتقا می‌دهند.

چک لیست مراحل رشد جسمی

می‌تواند زیپ لباس و دکمه‌های فشاری را خودش ببندد
شلوارش را بالا و پایین بکشد
شانه کردن مو و مسواک زدن (یا تلاش برای انجام آن)
حمل کردن یا کشیدن اسباب بازی‌ها موقع راه رفتن

مراحل رشد عاطفی و اجتماعی کودک 2 سال

کودک دو ساله‌ی شما بسیار عاطفی خواهد بود. در ادامه مهم‌ترین رفتارهای عاطفی و اجتماعی در این سن را معرفی خواهیم کرد.

می‌آموزند چطور احساساتشان را بیان کنند

در 2 سالگی کج خلقی‌های کودک شروع می‌شود. باید انتظار چنین چیزی را داشت چرا که کودکان یاد می‌گیرند چطور زمانی که خسته، ناراحت یا گرسنه هستند، احساساتشان را بیان کنند. از آن جایی که دایره‌ی لغات کودک محدود است و نمی‌تواند بگوید «عصبانی هستم» یا «احساس تنهایی می‌کنم» بیشتر سعی می‌کنند آن را نشان دهند.

در واقع وقتی کودک شما خشم و خستگی را تجربه می‌کند، با رفتارشان نشان می‌دهند چرا که هنوز یاد نگرفته‌اند احساساتشان را مدیریت کنند. این احساس عمیق می‌تواند برای کودک دلزدگی ایجاد کند.

نتیجه؟ اگر کودکتان خودش را روی زمین انداخت و شروع به فریاد زدن کرد غافلگیر نشوید. با صبر و عشق و همدلی به او اجازه دهید احساساتش را تجربه کند و بپذیرد. 2 ساله بودن راحت نیست!

علاقه‌ی فزاینده به سایر کودکان

بیشتر کودکان 2 ساله، خودشان را مرکز جهان می‌بینند و در واقع ایگوی بسیار فعالی دارند، این یعنی نمی‌توانند درک کنند که دیگران هم احساسات و افکار خود را دارند. آن‌ها فکر می‌کنند جهان حول نیازهای آن‌ها می‌گردد.

به همین خاطر اگر کودک شما آماده بازی با سایر کودکان نیست، تعجب نکنید. در این سن کودک به جای علاقه به بازی مستقیم با سایر کودکان، دوست دارد کنار آن‌ها بازی کند.

تقلید رفتارها

بین 2 تا 3 سالگی کودک شما یاد می‌گیرد رفتار سایر کودکان و بزرگسالان را تقلید کند. آن‌ها نه تنها حالت چهره‌ی خود را تغییر می‌دهند، بلکه کلماتی که می‌شنوند را هم تکرار می‌کنند اغلب با همان لحن.

کودکان تقلید می‌کنند تا یاد بگیرند اما این کار را برای این که بخشی از جمع هم باشند انجام می‌دهند. اگر رفتاری که تقلید کرده‌اند مناسب نبود نگران نباشید! کودک در این سن رفتار درست و نادرست را درک نمی‌کند، همین جا است که می‌توانید او را هدایت کنید.

سایر مراحل رشد کودک 2 تا 3 سال

حالا که کودک شما به صورت کامل وارد مرحله نوپایی شده ممکن است متوجه موارد زیر بشوید.

خوردن و میان وعده‌ها

کودک دو ساله کاملا غذاهای جامد می‌خورد، این غذاها شامل سه وعده غذای اصلی و یک یا دو وعده میان وعده است. رژیم غذایی آن‌ها باید شامل میوه و سبزیجات، غلات، غذاهای پروتئینی، چربی‌های سالم و لبنیات باشد.

کودکان در این سن خیلی نسبت به غذاها حساس می‌شوند و ممکن است خیلی از غذاها را نخورند اما این مسئله بسیار طبیعی است. 2 تا 3 سالگی معمولا زمانی است که کودک بسیار بد غذا می‌شود، غذا نخوردن در این سن بسیار رایج است. اگر کودک شما غذاهایی که قبلا می‌خورد را نمی‌خورد یا هر روز درخواست یک غذا را دارد نگران نشوید. وعده‌های غذایی نامنظم و تغییر در ترحیجات غذایی در این سن کاملا نرمال است.

چطور میان وعده‌ها را تهیه کنیم؟

والدین نسبت به عادت غذایی کودکان نگرانند. از طرف دیگر چون معده‌ی کودکان کوچک است و در هر وعده غذای کمی می‌خورند، میان وعده‌ها می‌توانند گزینه‌ی خوبی برای تکمیل رژیم غذایی کودکان باشند. محققان می‌گویند میان وعده‌ها باید شامل 2 یا 3 گروه از غذاها باشد. مثلا می‌توانید نصف نان تست با آرد کامل، کره بادام زمینی و موز برای کودکتان تهیه کنید.

برنامه خواب منظم‌تر

بیشتر کودکان نوپا تقریبا کل شب را می‌خوابند (11 ساعت). اگر کودک شما به این شکل نمی‌خوابد سعی کنید در طول روز خواب او را کامل کنید.

کودک شما همچنان ممکن است به دو بار چرت زدن احتیاج داشته باشد. یک برنامه‌ی چرت زدن منظم به شما اطمینان می‌دهد که کودک به خواب کافی دست یافته است.

وقتی کودک شما توانست از میله‌های تختش بالا برود زمان آن رسیده که تختش را تغییر دهید. بهترین زمان برای تغییر تخت کودک از تخت نوزادی به تخت نوپایی بین 18 ماهگی تا 3 سالگی است.

بالا رفتن از صندلی بلند و رفتن روی میز غذاخوری

کودک در 2 سالگی به راحتی از روی صندلی بلند بالا می‌رود و به میز غذاخوری می‌رسد. استقلالی که به دست آورده‌اند، آن‌ها را تشویق می‌کند که جایگاه خود را روی میز به دست آورند.

کودک در 2 سالگی باید همان غذایی را بخورد که سایر اعضای خانواده می‌خورند. این مسئله شامل میوه و سبزیجات هم می‌شود. البته در نظر داشته باشید کودک باید وعده‌ی کمتری بخورد.

چطور به رشد و یادگیری کودک 2 ساله‌ام کمک کنم

در مراحل رشد کودک 2 تا 3 سال، کودک شما این توانایی را دارد که کل روز شما را سر پا نگه دارد. آن‌ها بیشتر با دنیای اطرافشان تعامل دارد و از شما راهنمایی می‌خواهند. در ادامه چند راه حل برای کمک به یادگیری و رشد کودکتان خواهیم گفت:

اغلب با کودک نوپای خود حرف بزنید

در طول روز مرتب با کودک خود صحبت کنید. موقع آشپزی یا انجام کارهای خانه اشاره کنید که چه کاری انجام می‌دهید. همه چیز را ساده توضیح دهید اما حواستان باشد خیلی کودکانه با او صحبت نکنید.

به آن‌ها اجازه دهید کشف کنند

کودک شما چیزهای زیادی از طریق بازی یاد می‌گیرد بنابراین لازم نیست هر فعالیت را به فرصتی برای آموزش اشکال و رنگ‌ها تبدیل کنید. به کودکتان اجازه دهید با استفاده از روش‌های خودش کشف و شهود کند. زمان بازی فرصتی است که به کودک شما کمک می‌کند، احساسات و عواطفش را پرورش دهد.

غذاهای جدید به او پیشنهاد دهید

کودکان در این سن در برابر غذاهای جدید مقاومت می‌کنند اما نترسید! این مرحله گذرا است. کاری که می‌توانید انجام دهید این است که گزینه‌های جدیدی پیشنهاد دهید. با تهیه غذاهای مختلف کودکتان را مدام در معرض غذاهای جدید یا آشنا قرار دهید. اگر کودکان عادت کنند غذایی که سایر اعضای خانواده می‌خورند را بخورند، فرایند بدغذایی آن‌ها خیلی زود برطرف خواهد شد.

چطور ایمنی کودک 2 ساله را تامین کنم

حالا که کودک شما می‌تواند به راحتی بدود باید حواستان به خطرهای بالقوه باشد. در ادامه به مهم‌ترین نکات ایمنی برای کودکان 2 ساله خواهیم پرداخت.

صندلی ایمنی ماشین

ممکن است وسوسه شوید صندلی کودک ماشین را برای کودک 2 ساله خود بردارید، اما این صندلی‌ها بهتر می‌توانند از کودک شما محافظت کنند.

توصیه ما به شما این است تا زمانی که کودک به قد و وزن مورد تایید کارخانه خودروسازی برای نشستن روی صندلی نرسیده او را در صندلی کودک ماشین بگذارید.

افتادن و سوختگی

کودک 2 ساله به راحتی از همه جا بالا می‌رود و این یعنی خطر افتادن کودک زیاد است. حواستان به کودک کنجکاوتان باشد و در مکان‌هایی که لازم است حفاظ بگذارید. همچنین باید حواستان به حضور کودک در آشپزخانه باشد، امکان سوختگی آن‌ها با گاز، فر، مایعات و غذای داغ هست.

امنیت در مکان‌های که آب دارد

هیچ وقت کودک خود را تنها کنار آب رها نکنید. متاسفانه غرق شدن در آن یکی از دلایل اصلی مرگ و میر در کودکان 1 تا 4 سال است و بیشتر غرق شدن‌ها زمانی اتفاق می‌افتد که خانواده به قصد شنا نرفته‌اند. کودک نوپا بسیار کنجکاو است آن‌ها ممکن است به سمت استخر، وان داغ، وان حمام و هر آبی که اطراف خانه است بروند.

بهترین اقدام این است که دور استخر خانه فنس بکشید، اجازه ندهید کودک تنها در حیاط بچرخد، هر ظرف آب بزرگی که داشتید را پس از استفاده خالی کنید و هر موقع در حال شنا در آب هستید حتما از بازوبند شنا یا جلیقه نجات استفاده کنید.

چه زمانی باید نگران رشد کودک 2 ساله‌ام باشم؟

مراحل رشد کودک 2 تا 3 سال سرعت متفاوتی دارد اما برخی از موارد نشان دهنده‌ی تاخیر در رشد کودک است که در صورت مشاهده آن باید با دکتر مشورت کنید. از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: